Leesbevordering op maat in het vmbo

Welke jongere is (g)een lezer? De weerstand voorbij...

Veel jongeren lezen niet graag. Om de leesvaardigheid te onderhouden en verbeteren zouden jongeren moeten lezen, maar al vanaf het einde van de basisschool neemt de leesmotivatie af. Om de negatieve spiraal van zwakke leesvaardigheid en afname van leesmotivatie te doorbreken zijn er de afgelopen jaren verschillende initiatieven geweest om leerlingen in het (v)mbo weer aan het lezen te krijgen. Toch zien docenten vaak niet de gewenste effecten en zien zij alleen op de korte termijn een opleving van de leesmotivatie.

Toolbox voor leesbevordering

In het kader van het actieprogramma Tel mee met Taal werd tijdens dit project, in opdracht van NRO, onderzocht of het meer ‘op maat’ aanbieden van bestaande interventies bijdraagt aan leesbevordering. Om het op maat werken aan leesbevordering mogelijk te maken is een toolbox ontwikkeld. Het Expertisecentrum Nederlands, ITTA UvA en de Radboud Universiteit werkten hierin samen.

Fase 1 – Focusgroepen en leerlingvragenlijst

Om een beeld te krijgen van leerlingeigenschappen die van invloed zijn op leesmotivatie en leesvermijding vulden leerlingen een vragenlijst in over hun leesgedrag en werden er focusgroepen met leerlingen, docenten en zorgspecialisten georganiseerd (vmbo en mbo). Leerlingen werden over onder andere hun motivatie om wel of niet te lezen bevraagd. Docenten en zorgspecialisten werden bevraagd over o.a. het belang van lezen en belemmerende factoren voor leerlingen.

Op basis van de resultaten uit de focusgroepen en een literatuuronderzoek naar effectieve elementen van leesbevorderingsprogramma’s en individuele behoeften van leerlingen, werd een toolbox voor docenten ontwikkeld. Deze toolbox biedt handvatten en inspiratie voor het op maat werken aan leesbevordering. In de toolbox worden tips gegeven voor hoe docenten met bestaande programma’s effectiever aan leesbevordering kunnen werken.

Fase 2 – Interventiestudie

Het op maat werken aan leesbevordering met behulp van de Toolbox Leesbevordering werd in een interventiestudie bij eerstejaars vmbo-leerlingen (bl, kl en gl) onderzocht. Met het onderzoek werd nagegaan wat het effect is op de leesmotivatie en de taalvaardigheid van de leerlingen.

Fase 3 – Doorontwikkeling toolbox

Op basis van de bevindingen en ervaringen uit de interventiestudie is de toolbox bijgesteld. De toolbox wordt beschikbaar gesteld voor andere docenten in het (v)mbo. Hiervoor is een scholing ontwikkeld. In de scholing staan de materialen uit de toolbox en de implementatie daarvan in de praktijk in de klas centraal.

Eindproducten

Het project heeft geleid tot de volgende producten:

De toolbox bevat onder meer de volgende tools:

Meer informatie

Voor meer informatie over het project of het gebruik van de materialen op uw school kunt u contact opnemen met Femke Scheltinga: femke.scheltinga@itta.uva.nl.

Projectpartners

Het onderzoek werd in het kader van het actieprogramma Tel mee met Taal uitgevoerd door een consortium van onderzoekers van de Radboud Universiteit, ITTA en het Expertisecentrum Nederlands.